Modder, zand en nattigheid horen bij fietsen in de herfst en winter. Voor veel mountainbikers en gravelfietsers is dit zelfs de mooiste tijd van het jaar: uitdagende omstandigheden, glibberige paadjes en een flinke laag modder op je kleding én fiets. Toch betekent dat ook dat je fiets sneller slijt als je hem niet goed schoonmaakt en onderhoudt. In deze gids lees je hoe je stap voor stap je fiets na een modderige rit schoonmaakt, welke producten je kunt gebruiken en waarom regelmatig onderhoud cruciaal is voor de levensduur van je materiaal.
Stap 1: Afspoelen met water
Zodra je thuis bent, spoel je je fiets eerst af. Gebruik hierbij een tuinslang met een zachte straal. Een hogedrukspuit, zoals die bij het tankstation, is sterk af te raden. De krachtige straal kan namelijk water en vuil in de lagers persen, waardoor deze sneller slijten. Met een zachte straal spoel je het meeste modder en zand eenvoudig weg zonder schade aan te richten.
Tip: Begin bij de bovenbuis en werk naar beneden toe. Zo spoel je het vuil gecontroleerd weg en hoef je niet meerdere keren hetzelfde deel te reinigen.
Stap 2: Schoonmaken met spons, borstels en sop
Na het afspoelen is het tijd voor een grondige wasbeurt. Vul een emmer met warm water en gebruik een speciale fietsshampoo of – als je dat niet in huis hebt – gewoon afwasmiddel.
-
Spons: ideaal voor het frame en de grotere oppervlakken.
-
Borstels: gebruik verschillende maten om moeilijk bereikbare plekken schoon te maken, zoals de derailleur, remmen en spaken.
Werk systematisch: eerst het frame, daarna de wielen, en tot slot de aandrijving. Zo voorkom je dat je vet en vuil van de ketting over je frame smeert.
Stap 3: De ketting en aandrijving reinigen
De aandrijving is het meest kwetsbare onderdeel van je fiets en verdient daarom extra aandacht.
-
Kettingborstel: hiermee verwijder je zand en modder tussen de schakels.
-
Ontvetter: een product zoals de Cyclon Chain Cleaner werkt effectief zonder dat het alle smering volledig weghaalt. Vermijd agressieve ontvetters die de ketting volledig droog en onbeschermd achterlaten.
-
Kettingreiniger-apparaat: handig als je weinig tijd hebt. Je klikt het om je ketting heen en vult het met ontvetter. Vervolgens draai je de ketting rond, en de interne borstels doen het werk.
Na het reinigen spoel je de ketting nog eens goed af met water en laat je hem volledig drogen.
Stap 4: Drogen
Een natte fiets wegzetten is vragen om problemen: roest, piepende remmen en vastlopende lagers liggen op de loer. Droog de fiets dus zorgvuldig af.
-
Met een doek: neem frame en onderdelen af.
-
Op een warme plek: ideaal is naast of boven een verwarming. Een koude schuur kan, zeker bij hoge luchtvochtigheid, juist extra roestvorming veroorzaken.
Let op: zet je fiets niet té dicht bij een kachel of verwarming. Grote temperatuurschommelingen zijn niet goed voor lagers en afdichtingen.
Stap 5: Smeren
Wanneer de fiets volledig droog is, is het tijd om opnieuw te smeren. Breng druppelsgewijs kettingsmeer aan op elk schakeltje. Draai de ketting langzaam rond zodat het smeermiddel zich goed verdeelt.
Verwijder het overtollige vet met een doek – een te vettige ketting trekt juist extra vuil aan. Afhankelijk van de omstandigheden kies je het juiste type smeermiddel:
-
Droog smeermiddel: ideaal voor droge, stoffige ritten.
-
Nat smeermiddel: perfect voor modderige, natte omstandigheden.
-
Allround smeermiddel: een middenweg, geschikt voor wisselvallig weer.
Extra onderhoud na meerdere ritten
Na een aantal modderige trainingen is alleen schoonmaken en smeren niet meer voldoende. Modder en vocht dringen namelijk ook door tot plekken die je niet met een spons bereikt.
-
Balhoofd: haal deze eens in de zoveel tijd uit elkaar en vet de lagers opnieuw in. Zo voorkom je krakende stuurbewegingen en slijtage.
-
Trapas: hetzelfde geldt voor de trapaslagers. Modder en water kunnen ook hier binnendringen. Vers vet houdt de boel soepel en beschermd.
-
Naaflagers: afhankelijk van je wielset kan het slim zijn om deze ook regelmatig te checken.
Een preventieve onderhoudsbeurt verlengt de levensduur van je onderdelen aanzienlijk en voorkomt dure reparaties.
Overzicht van gangbare schoonmaak- en smeermiddelen
Schoonmaakmiddelen:
-
Fietsshampoo (o.a. Muc-Off, Morgan Blue, Cyclon) – speciaal ontwikkeld voor fietsen, zacht voor lak en afdichtingen.
-
Afwasmiddel – budgetoptie, prima bruikbaar voor frame en wielen.
-
Ontvetters (Cyclon Chain Cleaner, Muc-Off Drivetrain Cleaner) – specifiek voor ketting en cassette.
Schoonmaaktools:
-
Spons en emmer – basis voor elke schoonmaakbeurt.
-
Borstels (klein en groot) – voor remmen, cassette, derailleur.
-
Kettingreiniger-apparaat – handig voor snel en grondig kettingonderhoud.
Smeermiddelen:
-
Droog lube (bijv. Squirt, Finish Line Dry) – voor droge omstandigheden.
-
Nat lube (bijv. Muc-Off Wet Lube, Finish Line Wet) – voor natte en modderige ritten.
-
Ceramische smeermiddelen – bieden extra duurzaamheid, vaak iets duurder.
-
Allround lube (Cyclon All Weather, Dynamic All Round) – voor wisselvallig weer.
Goed fietsplezier in herfst en winter begint bij goed onderhoud. Door je fiets na elke modderige rit zorgvuldig schoon te maken, te drogen en te smeren, voorkom je dat vuil en vocht schade aanrichten. Investeer in een paar goede borstels, een betrouwbare ontvetter en het juiste smeermiddel, en je hebt jarenlang plezier van je materiaal. Vergeet niet regelmatig ook de balhoofd- en trapaslagers van nieuw vet te voorzien. Zo blijft je fiets soepel lopen, ook in de zwaarste omstandigheden.
Meer weten over hoe je zelf de voorkomende werkzaamheden kunt uitvoeren? Volg dan bijvoorbeeld de workshop gravelfiets onderhoud of workshop mountainbike onderhoud.